Izvor: RTS, 25.Jun.2020, 06:08
Kako je filmsko ostrvo postalo poprište međudržavnog spora
Vlada u Seulu preti da će tražiti brisanje među turistima i filmskim producentima popularnog japanskog ostrva s liste svetske baštine Uneska, jer su na njemu tokom rata eksploatisani radnici prinudno dovedeni s Korejskog poluostrva.
Ideološki spor Južne Koreje i Japana oko događaja iz Drugog svetskog rata pretočio se u trgovinski rat i ekonomski bojkot.
Mediji u istočnoj Aziji javljaju da će vlada u Seulu do kraja meseca podneti zvanični >> Pročitaj celu vest na sajtu RTS << zahtev da malo, među turistima popularno japansko ostrvo Hašima, koje je 2015. godine registrovano kao svetska baština pod zaštitom Uneska, bude uklonjeno s te liste.
Razlog za to je što novi informacioni centar koji je u Japanu počeo s radom 15. juna, po tvrđenju vlasti u Seulu, uprkos ranijem dogovoru između dveju vlada i Uneska, ne sadrži činjenice o tome da su na to ostrvo tokom Drugog svetskog rata protiv svoje volje na rad u nehumanim uslovima dovođeni građani s Korejskog poluostrva.
Ovaj problem deo je spora između Južne Koreje i Japana o prisilnom radu pre i tokom Drugog svetskog rata, koji je aktuelan poslednjih godina, a koji je opet jedan od bitnih elemenata u dugogodišnjem sukobu između Seula i Tokija u vezi viđenja istorije, odnosno o tome kako je japanska država tretirala lokalno stanovništvo tokom okupacije Korejskog poluostrva, posebno tokom trajanja Drugog svetskog rata.
Složena istorijaU novijoj istoriji Japan je počeo da se otvoreno politički i vojno meša u prilike na Korejskom poluostrvu od 1895. godine kada je trijumfovao u ratu s Kinom koja je do tada Koreju držala u vazalnom položaju.
Ostrvska carevina je zagospodarila Korejom 1905. kao svojim protektoratom, nakon pobede u ratu s Rusijom, koja je u to vreme bila njegov takmac za prevlast na poluostrvu. Pet godina kasnije Tokio je potpuno pripojio Korejsko poluostrvo i njime vladao do kraja Drugog svetskog rata 1945. godine.
U tom periodu Zemlja izlazećeg sunca je naselila oko 100.000 japanskih porodica u Koreju i dodelila im zemlju oduzetu od lokalnih stanovnika. Tokio je u krvi ugušio nekoliko ustanaka i zabranio upotrebu korejskog jezika u školstvu i administraciji, te prisilio lokalno stanovništvo da prihvati japansku veru šinto, u sklopu koje je japanski car bio veličan kao božanstvo.
Tokom Drugog svetskog rata japanske vlasti su regrutovale korejske mladiće za službu u Japanskoj carskoj vojsci, prisilile oko milion Korejaca na rad za potrebe japanske armije i ekonomije, te naterale nekoliko desetina hiljada žena sa Korejskog poluostrva na rad u japanskim vojnim bordelima.
Popularno ostrvoHašima, nenastanjeno ostrvo koje administrativno pripada prefekturi Nagasaki, jedno je od 23 lokacije: fabrike, brodogradilišta i rudnika uglja, koje su danas spomenici koji svedoče o ubrzanoj industrijalizaciji Japana u periodu vladavine cara Međija (1868–1912), kada je izvršen prelazak sa feudalnog na moderno kapitalističko uređenje uz sve neophodne promene u političkom, ekonomskom i pravnom sistemu i uz uvođenje plodova zapadne nauke i tehnologije.
Na ostrvu, koje se nalazi na 17 kilometara od lučkog grada Nagasakija, rezerve uglja su otkrivene još daleke 1810. Počev od 1887, ono je korišćeno kao rudarska baza za podvodnu eksploataciju uglja. Četrdesetih godina 20. veka na njemu su pod prisilom radili Korejci i Kinezi, koji su i inače masovno korišćeni kao radna snaga u japanskom ratnom naporu.
Smatra se da je na Hašimi od 1943. do 1945. između 500 i 800 Korejaca bilo prisiljeno na rad u nehumanim uslovima, od čega je preko 120 preminulo. To ostrvo od šest i po hektara, u vlasništvu korporacije "Micubiši", vrhunac je doživelo krajem pedesetih godina kada je na njemu živelo preko 5.000 ljudi. Nakon što su nalazišta uglja presušila, ostrvo je u potpunosti napušteno 1974. godine.
Ono je danas poznato po betonskom zidu kojim je u celosti opkoljeno, a koji ga štiti od talasa, i po praznim, sablasnim zgradama koje stvaraju specifičnu, distopijsku atmosferu zbog koje je u više navrata korišćeno kao lokacija za snimanje filmova, među kojima i jednog iz serije o fiktivnom britanskom agentu Džemsu Bondu (Skajfol, 2012).
Inače, u Južnoj Koreji je brzo nakon proglašenja Hašime za svetsku baštinu napravljen potresni film o sudbini korejskih radnika na tom ostrvu, koji je pušten 2017. i prikazan u oko 40 zemalja.
Hašima se u Japanu često naziva "ostrvo bojni brod", jer svojim izgledom, odnosno reljefom i velikom količinom betona, podseća na oklopljeno vojno plovilo.
To decenijama zapušteno ostrvo, koje je većim delom nastalo nasipanjem zemlje, u poslednjih desetak godina je postalo popularno turističko odredište.
Neispunjeno obećanje?Japan je zahtev za registraciju Hašime i drugih industrijskih lokacija iz doba Međi Unesku podneo 2009. godine. Ta molba je prihvaćena šest godina kasnije nakon što su južnokorejska i japanska vlada, po tvrđenju Seula, postigle kompromis po kojem je u tekst objašnjenja o smislu koje to ostrvo ima za razvoj Japana trebalo da bude unesena informacija o tome da su na njemu tokom rata Korejci i druge narodnosti bile prisiljene na rad u teškim uslovima.
U Seulu se sada, na osnovu materijala koji je u Japanu podeljen južnokorejskim novinarima, tvrdi da novootvoreni informacioni centar posvećen lokacijama koje su priznate kao svetska industrijska baština Uneska ne sadrži nikakve informacije o prisilnom radu i čak nudi snimke intervjua u kojima se tvrdi da na njima nije bilo eksploatacije.
Južnokorejski mediji iznose i podatak i da je na sedam od 23 japanske lokacije registrovane kao svetska baština Uneska pod prisilom radilo, ukupno, preko 33.000 Korejaca.
Zvanični Tokio, međutim, tvrdi da se obavezao samo na to da prizna doprinos korejskih radnika ekonomskom razvoju na lokacijama uvrštenim u svetsku industrijsku baštinu 2015, a ne na to da u materijalima kao što su brošure i video-snimci upotrebi izraz "prisilni rad".
Ekonomske posledice ideološkog sukoba oko ispravnog shvatanja istorijeJužna Koreja i Japan u poslednjih godinu dana se intenzivno spore oko problema odštete korejskim žrtvama prisilnog rada.
Naime, južnokorejski sudovi doneli su krajem 2018. presude po kojima japanska preduzeća koja su u prošlosti eksploatisale koreanske radnike, kao što su "Micubiši Hevi Indastriz" i "Nipon Stil", moraju da istima isplate kompenzaciju za prisilni rad u nehumanim uslovima, poput lišavanja sna i nedovoljne ishrane.
Vrhovni sudovi u Seulu i Deguu potvrdili su te presude i čak izdali naredbe o plenidbi imovine japanskih preduzeća u Južnoj Koreji, koje bi uskoro mogle da budu izvršene.
Tokio, koji tvrdi da je problem ratnih reparacija rešen potpisivanjem međudržavnog sporazuma sa Seulom još 1965. godine, prošlog jula je uveo ograničenja na izvoz hemikalija i komponenti koji imaju primenu u elektronskoj industriji u Južnu Koreju.
On je potom i izbrisao Južnu Koreju s bele liste najpovlašćenijih trgovinskih partnera, što za japanske kompanije znači složenije i strože procedure za odobravanje izvoza u Južnu Koreju.
Ove restrikcije, po tvrdnji vlade u Tokiju, uvedene su zbog kršenja dogovora o postupanju sa robom uvezenom iz Japana, odnosno, toga što je jedan deo hemikalija i komponenti osetljivih u bezbednosnom smislu preko Seula dospeo u Severnu Koreju, protiv koje Japan sprovodi ekonomske sankcije.
Seul, međutim, tvrdi da to nije tačno i da su ograničenja koje je uvela vlada u Tokiju, zapravo, sankcije zbog tužbi protiv japanskih preduzeća u vezi s problemima prisilnog rada. Južnokorejska vlada zato je uložila žalbu Svetskoj trgovinskoj organizaciji. U toj zemlji je prošle godine došlo i do bojkota japanskih proizvoda, čime je ekonomska šteta dodatno uvećana, a odnosi između dve zemlje dodatno zategnuti.
Trvenje oko informacija u vezi s ostrvom Hašima najnovija je epizoda u sukobu između dve zemlje o događajima koji su se desili pre više od 75 godina – ideološkom sporu koji generiše osetnu ekonomsku štetu u sadašnjosti.
.jpg)
