Izvor: RTS, 09.Dec.2022, 11:24

Japanski vojni avioni prvi put od Drugog svetskog rata na Filipinima

Tokio i Manila, pod okriljem Vašingtona, jačaju vojne veze kako bi se suprotstavili rastućoj vojnoj moći Kine. Ove nedelje Japan i Filipini ispisali su novu stranicu istorije, ocenjuju mediji u Zemlji izlazećeg sunca, jer su dva borbena aviona japanskog vazduhoplovstva po prvi put od Drugog svetskog rata sletela na Filipine, zemlju koju je dalekoistočna carevina tokom najvećeg svetskog sukoba okupirala i brutalno tretirala. >> Pročitaj celu vest na sajtu RTS <<
Dva japanska lovca-bombardera američke proizvodnje "F-15" u utorak su posetila filipinsku vojnu bazu Klark, nedaleko od prestonice Manile. Tamo ih je već čekala prethodnica od oko 60 pripadnika Japanskih samoodbrambenih snaga, kao i jedan transportni avion i letelica za dopunjavanje goriva u vazduhu u sastavu japanskih oružanih snaga. Ti vojni efektivi su u dvonedeljnoj poseti Filipinima, koja bi trebalo da se okonča 11. ovog meseca.
 
Vojni aerodrom Klark, koji se nalazi u predgrađu grada Anheles na oko sat vremena automobilom od Manile, tokom Drugog svetskog rata koristile su snage tadašnje Carske vojske Japana.
U poslednjih desetak godina, od kada je postalo jasno da Peking intenzivno radi na jačanju svoje mornarice i utvrđivanju atola u Južnom kineskom moru, Japan i Filipini unapređuju svoje vojne odnose, što se ogleda i u prodaji japanskih radara i patrolnih brodova Manili.
Tokio i Manilu zbližavaju strah od jačanja kineske vojne moći i činjenica da imaju teritorijalni spor sa najmnogoljudnijom zemljom sveta. Ipak, navedeni "istorijski" događaj nesumnjivo je podstakla američka strategija jačanja vojnih saveza sa tradicionalnim političkim i ideološkim istomišljenicima u zapadnom Pacifiku i stimulisanja njihovog međusobnog povezivanja, koja za cilj ima obuzdavanje kineskog vojno-političkog uticaja u tom regionu.
Omogućila ga je promena vlasti u Manili, gde je u junu antiamerički nastrojeni predsednik Rodrigo Duterete svoju funkciju prepustio Ferdinandu Markosu mlađem, sinu diktatora koji je u prošlosti dvadeset godina vladao Filipinima uz ekonomsku i vojnu pomoć SAD.
Stariji Markos je uživao podršku Vašingtona jer je suzbijao komunističku gerilu u svojoj zemlji i važio za branu od daljeg širenja te ideologije u regionu Jugoistočne Azije, gde su Vijetnam, Laos i Kambodža prešli u crveni tabor. Mlađi Markos je nakon šest godina otklona od Vašingtona i političkog i ekonomskog zbližavanja sa Kinom pa i Moskvom, koji je Duterte pokušavao da sprovede iz animoziteta prema kritikama koje je trpeo od američkih zvaničnika i medija, kormilo svoje države ponovo usmerio prema SAD, uprkos retorici da se zalaže za njenu neutralnost u međunarodnim odnosima.
 
Nekada neprijatelji, sada saveznici 
SAD su 1898. godine u sklopu svog rata protiv Španije izvršile invaziju na Filipine, gde su naišle na žestok otpor domaćih rodoljuba koji su ugušile u krvi.
Američku kolonijalnu vladu prekinuo je siloviti japanski napad preduzet sa Tajvana odmah nakon udara na Perl Harbur krajem 1941. i početkom 1942. godine, koji je vojsku pod komandom generala Daglasa Mekartura prinudio na potpuno povlačenje. Ona se, međutim, vratila na Filipine dve i po godine kasnije, u jesen 1944. nakon velike bitke za Lejte tokom koje su Japanci prvi put izvršili kamikaze napade na američka plovila.
Tokom borbi za oslobađanje Filipina, u kojoj su pored Amerikanaca učešće uzeli i domaći gerilci, japanske snage su, smatra se, pobile nekolio stotina hiljada civila, a po surovosti naročito je ostao upamćen masakr u prestonici Manili, u kojem je, veruje se, nastradalo više od 100.000 Filipinaca.
 
Iako su Filipini 1946. godine proglasili nezavisnost, američke trupe ostale su na njegovoj teritoriji. One su se trajno stacionirale tokom trajanja Hladnog rata, a njihova najveća uporišta bila su upravo pomenuta vazduhoplovna baza Klark i pomorski kompleks u zalivu Subik, oba na ostrvu Luzon na obodu Južnog kineskog mora i nedaleko od Tajvana. Odatle je vršeno prebacivanje ljudstva i naoružanja, te snabdevanje američkih snaga u Vijetnamu tokom tamošnjeg krvavog sukoba šezdesetih i sedamdesetih godina prošlog veka.
Nakon pada Berlinskog zida i raspada Sovjetskog Saveza Amerikanci su napustili te dve baze, ali su nastavili da budu prisutni u zemlji sa preko 7.000 ostrva kroz brojne i redovne vežbe sa filipinskom vojskom, vršenje obuke i zajedničke akcije usmerene protiv islamističke pobunjeničke grupe Abu Sajaf.
SAD su poslednjih decenija održavale svoje vojno prisustvo u zemlji od 108 miliona stanovnika i kroz periodične rotacije vojnih jedinica, koje bi na Filipinima boravile po nekoliko nedelja, i kroz skladištenje municije, goriva i delova.
Prošlog meseca američka vlada je objavila novo ulaganje od 66 miliona dolara u baze na Filipinima koje prihvataju američke vojnike u rotaciji.
 
Zajednički interes za vojno povezivanje 
Uključivanje japanskih vazduhoplova u vežbe zajedničkog delovanja i snabdevanja s filipinskim domaćinima i američkim snagama u toj zemlji za cilj ima jačanje vojne koordinacije između saveznika Vašingtona, naročito snaženje patrola u Južnom kineskom moru i oko Tajvana. Njihov zadatak je da ospore ambicije Pekinga da fizički zagospodari tim vodnim prostranstvom i odgovore ga od eventualne intervencije na Tajvanu, koji je od najsevernijeg filipinskog ostrva udaljen samo oko 320 kilometara. Ono predstavlja deo mozaika ili vojnopolitičkog zida u Pacifiku koji opkoljava Kinu i proteže se od Japana na severu, preko Tajvana i Filipina do Australije na jugu.
Manila se sa Pekingom spori oko akvatorije u Južnom kineskom moru, te je zainteresovana za to da američke, a sada i japanske trupe, svojim prisustvom onemoguće ili otežaju
uplovljavanje kineskih ribarskih i vojnih brodova u vode blizu sopstvene obale koje smatra svojom teritorijom, odnosno, pošalju poruku da bi u slučaju eventualnog sukoba u tom moru Manila mogla da računa na pomoć moćnih saveznika.
S druge strane, Tokio strahuje da bi dominacija Pekinga nad Južnim kineskim morem mogla da ugrozi njegovo snabdevanje strateškim sirovinama, te da bi eventualni pad Tajvana pod kontrolu matice Kine ne samo pogoršao opštu geopolitičku poziciju Japana, već i doveo u pitanje njegove južne teritorije, naročito sićušni arhipelag Senkaku na koji Peking polaže pravo i koji leži na bogatim izvorima nafte i gasa.
Pogledaj vesti o: Vašington

Nastavak na RTS...