Izvor: SrbijaDanas.com, 26.Jul.2021, 14:10

TAMO GDE DUNAV KLADE VALJA: Za njega su se borili Starina Novak i Hajduk Veljko, a sada u ovo mesto hrle turisti (VIDEO/FOTO)

Kladovo je gradsko naselje i sedište istoimene opštine u Borskom okrugu, u Srbiji.

Kladovo, opština koju kada jednom posetite i vidite, nikada je više nećete zaboraviti i stalno ćete joj se vraćati. Kako zbog svoje prirodne lepote, tako i zbog burne i duge istorije samog nastanka, razvitka i unapređivanja same opštine.

Naime, locirano na desnoj obali Dunava preko puta rumunske Skele Kladovei, na tlu današnjeg naselja Kladova postoje relikti praistorijskog staništa >> Pročitaj celu vest na sajtu SrbijaDanas.com << - ostava kremenih noževa povezana sa prodorom kulture iz južnoruskih stepa tokom trećeg milenijuma p. n. e. i ostava bronzanih noževa iz starijeg gvozdenog doba.

Pod srpskom upravom u kontinuitetu je počev od 1833. g. Važan je tranzitni i turistički centar i sedište najvećeg proizvođača električne energije. Njegovi žitelji konzumenti su srpskog, vlaškog, cincarskog, romskog, bugarskog, crnogorskog ali i prehrišćanskog kulturnog nasleđa.

Prema nekim mišljenjima, Kladovo svoje ime duguje keltskoj reci za groblje kladiff, budući da je bukvalno zasejano poslednjim ljudskim staništima. Po drugima ono vodi poreklo od reči klad - naprava za utamničenje ljudi, u širokoj primeni u ondašnjem zatvoru, na čije tragove se može naićo u opisu stare crkve Svetog Georgija iz 1735. godine.

Veruje se da ime grada potiče iz reči kladenac, jer Kladovo obiluje izvorima ili iz reči klada, od posečenih šuma, pri čemu se prigovara da su takve seče kasnijeg datuma u odnosu na prve pisane pomene imena grada.

Pod današnjim imenom, Kladovo se prvi put pominje u jednom austrijskom vojnom dokumentu u kome je zabeležen napad hajduka iz Vlaške na grad 1596. godine. Među najstarijim i najvrednijim pisanim podacima je opis grada koji je u svom putopisu zabeležio, prilikom boravka u Kladovu, turski geograf i putopisac Evlija Čelebija.

Naselje sa istim imenom postoji severno od Moskve, u blizini Rjabinskog jezera i veruje se da su ga osnovali iseljenici iz srpskog Kladova u XVlll veku. Isto ime nosi predgradje Berlina, za koje se smatra da je bilo stanište lužickih Srba.

Kladovo je u ranijim vekovima bio utvrđeni grad, čiji ostaci se nalaze neposredno pre ulaska u savremeni grad idući Đerdapskom magistralom u pravcu od Donjeg Milanovca ka Kladovu, i to prvo na potezu današnjeg brodogradilišta 500 metara uzvodno od tvrđave Fetislam, na obali Dunava, a potom i u samoj tvrđavi.

Najstariji tragovi naselja pronađeni su na lokalitetu današnje ciglocrepane u naselju Pemci, nekadašnje mesto Krvava bara. Ovde je pronađena zanimljiva figura antičkog boga Dagona, sa glavom u obliku Sunca i telom prekrivenim ribljom krljušti.

U kladovskom ataru nalaze se fascinantni spomenici rimske kulture - Trajanov most, 5 kilometara nizvodno od grada i ostaci Trajanovog plovidbenog kanala na Dunavu, potopljeni usled izgradnje Hidroenergetskog i plovidbenog sistema Đerdap 1971. godine.

U blizini hidroelektrane još postoje ostaci odbrambenog sistema Fort Elizabet podignutog od strane Austrijanaca u 18. veku, a preko puta njega sve do 1971. godine egzistiralo je znamenito ostrvo Ada Kale. Najstariji propisi koji pominju ovo mesto odnose se na carinsku proceduru i datiraju iz 1588. godine.

Tokom srpske autonomne uprave, u kladovskoj carinarnici službovali su Vuk Stefanović Karadžić, Kapetan Miša Anastasijević, Sima Milutinović Sarajlija, Lazar Arsenijević Batalaka.

Za oslobođenje grada od turske vlasti borili su se Starina Novak, Stefan Prodan Šteta, Hajduk Veljko Petrović, Hajduk Gika... da bi 1867. godine nakon ofanzivne diplomatske politike Mihaila Obrenovića tvrđava Fetislam bila predata Srbima na upravu a Elizabetfort sravnjena sa zemljom.

Tim povodom kao Dan grada proslavlja se 26. april, kada su predstavnici srpske suverene vlasti ušli u dotadašnju tursku tvrđavu nakon donošenja sultanovog fermana o njegovoj predaji. Već 1871. g. Svetozar Marković napisao je Beograd je Srbiji Kladovo, po nekima afirmišući srodne spoljnotrgovinske, hidro i saobraćajne potencijale dva podunavska mesta, po drugima sa aluzijom na njegov tada najupečatljiviji znamen - veliku strahotnu kaznionicu - tamnicu.

Prvi zabeleženi religijski koraci ogledali su se u politeizmu, kada su omiljene životinje-totemi uglavnom bile lastavice, divlje plovke, golubovi, ali i u negovanju kultova božanstava svetlosti, manifestovanih simbolima sunca u kulturi Lepenskog čoveka, kukastim krstovima, zatim Dagona, preko Apolona i Dijane, persijskog Mitre čija svetilišta su postojala u Tekiji i Brzoj Palanci.

Od rimskih bogova postoje ostaci spomenika podignutih u slavu Janusa, Jupitera Dolihena, Merkura, Neptuna, Venere, Dijane... Slede poštovanja kultova slovenskog Velesa, i islamskog misticizma oličenog u nakšibendijskom derviškom redu.

Veruje se da je kao uspomena na lik i delo Svetog Save iznad stare Tekije od davnina stajao mermerni beli krst. Pravoslavno hrišćanstvo odavde je širio Nikodim Tismanski, krajem 14. veka, osnivač manastira Manastirica. Njegov praznik SPC slavi 8. januara.

Na današnjem mestu, usred grada, crkva je postojala još od 1736. godine. Nova crkva sagrađena je 1856 - 1862. godine, tako da se svojim tornjem izdiže iznad naselja i daje mestu vrlo lep izgled, kako sa Dunava, tako i sa puta koji vodi iz Brze Palanke. Temelji nove crkve osvećeni su 25. juna 1856. godine.

Gradska slava je Spasovdan, a pored pravoslavnih hrišćanskih obreda, neki religiozni stanovnici Kladova stolećima praktikuju čitav niz prastarih obreda vezano za kult mrtvih, kultove zdravlja i plodnosti.

Projekat je finansiran iz budžeta opštine Kladovo. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva. 
Pogledaj vesti o: Bor

Nastavak na SrbijaDanas.com...