Izvor: SandzakPress.net, 27.Feb.2017, 03:57   (ažurirano 02.Apr.2020.)

U kojim gradovima Srbije su nekada postojale džamije

Pitanje broja nekadašnjih džamija dosta je teško. Glavne podatke nalazimo u Putopisu Evlije Čelebi i kod nekih drugih autora. Najveća teškoća je u tome što su nekad postojale i džamije i mesdžidi, pa i sam Čelebi ponekad govori o njima posebno, a ponekad o ukupnom broju muslimanskih bogomolja. Međutim, zapadni putopisci nisu razlikovali te dvije vrste objekata, pa su njihovi podaci nesigurni, ukoliko ih uopšte ima, jer izgleda da zapadne putopisce većinom nisu interesovale džamije. >> Pročitaj celu vest na sajtu SandzakPress.net << Ovjde treba napomenuti još i to da je svaka mahala u istočnjačkom naselju morala imati prostor za molitvu, džamiju ili mesdžid, tako da se prema broju bogomolja mogla ocijeniti veličina naselja, mada broj kuća i stanovnika u jednoj mahali nije bio određen. Uzimajući u obzir sve izloženo, s tim što svi podaci nisu pouzdani, to ću prema današnjem stanju nauke u ovoj oblasti izložiti redosled veličine naselja koja su posebno obraćena u ovom radu, prema broju džamija i mesdžida. Razume se da je Beograd imao najveći broj bogomolja (51 džamiju i 22 mesdžida), meću kojima su najveće i najznačajnije bile džamije Sulejmana Veličanetvenog u Gornjem gradu, Mehmed-paše Jahjapašića, Bajram-begova i Ejnehan-begova. Odmah za Beogradom je Užice koje je imalo 35 džamija i 29 mesdžida, a najpoznatija je bila Alaj-begova džamija. Zatim dolaze Novi Pazar i Smederevo s približno istim brojem bogomolja, s tim što je Novi Pazar imao veći ukupan broj bogomolja, a Smederevo džamija. U Smederevu je bilo dvadeset sedam džamija i četiri mesdžida, od kojih je najpoznatija bila Hadži-Velijina džamija (ne računajući onu koja je postala od crkve), a u Novom Pazaru dvadeset tri džamije i jedanaest mesdžida, s najpoznatijom Altim-alem džamijom koja i danas postoji. Poslije ove grupe naselja s velikim brojem bogomolja dolazi sledeća grupa sa znatno manjim brojem, gdje se u podacima više ne razlikuju džamije od mesdžida. Najnepouzdaniji su podaci za Niš, ali se ipak sa izvesnom rezervom može zaključiti da su u njemu u XVII veku bile tri džamije i sedam mesdžida, a 1878. godine trinaest džamija. Izuzimajući onu koja je postala od crkve, najpoznatija je bila Musli-efendijina džamija. Po desetak džamija imali su Valjevo, s jedinom poznatom po imenu Aladža-džamija, i Prijepolje sa Ibrahim-pašinom kao najznačajnijom džamijom. U Kruševcu i Sjenici bilo ih je po devet, od kojih je u Kruševcu bila poznata džamija Murata II, pored one koja je nastala od crkve. U Leskovcu se nalazilo osam džamija (Čarši-džamija meću najpoznatijim), u Čačku sedam, u Šapcu četiri a po dve su imali Svetozarevo (poznata Derviš-begova), Pirot i Prokuplje. Po jednu džamiju imali su Aleksinac, Kragujevac, Nova Varoš (postoji i danas), Paraćin, Požarevac, Priboj (postoji i danas), Vranje i Zemun. Osim toga postoji nekoliko manjih mjesta u Srbiji koja su nekad imala veći broj džamija: Rudnik jedanaest, Požega deset, Kuršumlija tri, Sokobanja dve džamije i četiri mesdžida. Od manjih mesta zna se da su nekad imali ili i danas imaju po jedenu džamiju: Avala, Batočina, Bela Palanka, Brza Palanka, Džep, Grocka, Juadovo, Kolari, Komaran, Lešnica, Mileševac, Niška Banja, Plašće, Požegremac, Ražanj, Smederevska Palanka i Soko. Na osnovu danas prikupljenih podataka, u Srbiji su nekad postojale ukupno 304 muslimanske bogomolje. Divna Đurić-Zamalo “Džamije u užoj Srbiji”

Nastavak na SandzakPress.net...