Izvor: Blic, 23.Jul.2016, 20:52 (ažurirano 02.Apr.2020.)
BANJALUKA VOLI NARODNO Od Kupusišta preko Gospodske ulice do Malte za pola sata
Mnogi Banjalučani ne znaju kako se zvanično zovu Gospodska, Parkić ili Paskolina ciglana i otkud potiče naziv Malta.
Ako pitate za Ulicu Veselina Masleše u Banjaluci možete se izgubiti, jer je to svima znana Gospodska, koju je ovim imenom još 1878. krstio njen utemeljitelj, trgovac Toma Radulović.
Sredinom 19. veka u Banjaluku dolaze srpski trgovci iz Hercegovine, a među njima i gazda Toma, koji je kupio Muslinu baru, močvaru na kojoj su se zimi klizala deca, >> Pročitaj celu vest na sajtu Blic << i tu sagradio modernu kuću.
Na drugom kraju buduće trgovačke ulice podigao je zgradu zvanu Albanija i na nju 1878. prikucao rukom ispisan naziv “Gospocka ulica”.
Po jednoj verziji, to je uradio da bi se rešio seljaka, koji su stalno ulazili u njegovu trgovinu, a nisu ništa kupovali, dok je po drugima hteo da, nakon okupacije Austrougarske, privuče bogate mušterije iz oficirskih i činovničkih porodica.
Naziv se primio, prvo na austrijskim razglednicama, na kojima je Gospodska nazvana Herrengasse, a potom i u svakodnevnom govoru.
Gospodska počinje na mestu koje stariji pamte kao Kastelov ćošak. Ipak, taj naziv nema nikakve veze sa tvrđavom Kastel, nego sa trgovcem Kastlom, koji je tu imao ekskluzivnu radnju.
Kako su Kastelov ćošak i tvrđava prilično udaljeni, gradom se osamdesetih pronela priča o „tajnom podzemnom prolazu“ koji povezuje ove dve lokacije. Taj lagum, naravno, nikad niko nije video.
Ime Parkić, kako Banjalučani krste ulicu Svetislava - Tise Milosavlejvića, prvog bana Vrbaske banovine i tvorca moderne Banjaluke, novijeg je datuma.
Prvobitno Parkić se zvao prostor između Opštine i Banskog dvora, gde se danas nalazi crkve Hrista Spasitelja, a gde je decenijama bio park i kultno okupljalište mladih. Kako je naziv park bio rezervisan za Park „Petar Kočić“, omladina je svoj kutak nazvala Parkić.
Nakon izgradnje hrama, Parkić se, po nameni i imenu, preselio u obližnju pešačku zonu.
Gradska carina
Deo grada između Parka „Mladen Stojanović“ i stočne pijace poznat je kao Malta. Mladiće iz tog kraja šezdesetih su zvali Maltežani.
Ovde se do 1945. nalazila malta – „gradska carina“, na kojoj se naplaćivala naknada za ulazak stoke i robe u grad.
Izlet na Kupusište
U delu današnjeg naselja Borik pre zemljotresa je bila borova šuma. I Kupusište je, pre nego što je postalo park, bilo pravo kupusište.
– Iza tog polja kupusa, tamo gde su danas lamele u Boriku, bile su njive sa kukuruzom. Šezdesetih smo tamo išli na izlete, to je bila naša škola u prirodi – kaže arhivski savetnik Zoran Mačkić, Banjalučanin odrastao u Gospodskoj.
Pejašinović: Bogati Italijani
Područje sa barakama, između Vidovdanske i Ulice Jovana Dučića, Banjalučani već decenijama zovu Paskulina ciglana.
– Naziv potiče od prezimena porodica Paskolo, bogatih industrijalca poreklom iz Italije, koji su na tom mestu u 19. veku imali ciglanu - kaže istoričar Zoran Pejašinović.
.jpg)
