Izvor: Politika, 17.Apr.2014, 23:03 (ažurirano 02.Apr.2020.)
Vlaho Bukovac u Narodnom muzeju
Od 23. aprila biće izložene slike nastale u periodu od početka umetnikove karijere pa sve do pretposlednjeg naslikanog dela – portreta Kralja Aleksandra Karađorđevića iz 1922
U atrijumu Narodnog muzeja u Beogradu 23. aprila u 19 sati prvi put će ekskluzivno biti izložena sva dela velikog umetnika Vlaha Bukovca (1855–1922) koja se čuvaju u tom muzeju. Dvadeset tri slike nastale u periodu od početka njegove karijere 1882. pa sve do kraja i pretposlednjeg naslikanog dela >> Pročitaj celu vest na sajtu Politika << – portreta Kralja Aleksandra Karađorđevića iz 1922.
Pred publikom će biti pre svega portreti, aktovi i autoportreti po kojima je Bukovac bio nadaleko poznat, i čije se neprevaziđeno psihološko čitanje onoga koga portretiše može jasno videti na svakom pojedinačnom delu.
Kolekcija slika koju muzej ima, koja je nastajala većim delom otkupom mada ima i poklona, obuhvata više antologijskih ostvarenja i sve faze njegovog slikarskog izraza, od akademizma, realizma do impresionizam i simbolizma.
– Njegov opus je ogroman, puno je putovao, radio i stvarao, može se reći da je za sobom ostavio hiljade radova na skoro svim kontinentima sveta. Željan je uvek bio da slika po prirodi i slobodno, što se najbolje vidi baš na njegovim studijama pejzaža. Slike odišu svetlom, njega ima u izobilju, obično iz jednog ugla, potez je lagan, prozračan. Vrhunski je portretista, psihologija ličnosti kod njega je na prvom mestu i u autoportretima, naš muzej čuva dva – kaže Petar Petrović, viši kustos Narodnog muzeja.
Portret kraljice Natalije Obrenović iz 1882. godine, postavljanje izložbe (Foto R. Krstinić)
Među prvim delima Vlaha Bukovca, koja su još za vreme umetnikovog života dospela u muzej, nalaze se portreti kraljice Natalije Obrenović iz 1882. godine i portret njenog sina, kralja Aleksandra Obrenovića iz 1901. godine.
– Bukovac je u Srbiju dolazio nekoliko puta, vrlo je dobro još prvi put primljen na dvoru, o čemu je i pisao u svojim memoarima, pa je portretisao i Obrenoviće i Karađorđeviće i to na njihov poziv. Pored portreta kraljice Natalije izložili smo i studiju njenog lika koja nije nikada bila izlagana, a bila je u ličnom Natalijinom vlasništvu. Od Bukovčevih slika posebno je zanimljiv diptih „Dedal i Ikar” u autentičnom, autorskom okviru. Slikajući Ikara i njegov pad, Bukovac je simbolično predstavio ishod kakav su imale umetnikove progresivne ideje kod njegovih nekadašnjih učenika. Ovaj diptih je za života samog autora bio jedno od njegovih najizlaganijih dela, a nakon dve i po decenije od nastanka postao je deo naše zbirke – objašnjava Petrović, otkrivajući, potom, i detalje iz slikarevog privatnog života.
– Odrastao je u siromašnoj sredini, vrlo je rano počeo da se bori za egzistenciju, u inostranstvu se se izdržavao tako što je radio u gostinicama, farbao reklame za poštanske kočije, ponekad je slikao i za ručak ili za berberina. Iz takvog života se ipak uzdigao i napravio veliki uspeh u Francuskoj, čiji je đak.
Bukovac je rođen 4. jula 1855. godine u Cavtatu. Kao mladić boravio je u Americi sa ujakom, neko vreme bio je brodski kadet na jedrenjaku za Carigrad, Odesu i Liverpul, sa bratom je živeo u Južnoj Americi pa potom u Kaliforniji, gde je u San Francisku radio kao konobar. Tu mu je prva crtačka i slikarska iskustva preneo slikar italijanskog porekla Tojeti.
Sa nešto zarađenog novca vratio se 1876. u Cavtat i odlučio da se potpuno posveti slikarstvu. Veliku pomoć i potporu pružio mu je dubrovački pesnik Medo Pucić, uz čiju pomoć naredne godine stiže u Pariz, gde upisuje „École des Beaux Arts”.
Otvara kasnije i atelje na Monmartru, a preokret u njegovom životu i radu uslediće 1882. godine, kada njegova slika „Velika Iza”, inspirisana junakinjom tada popularnog romana pisca Aleksa Bouvijea, doživljava na pariskom Salonu ogroman uspeh.
Početkom 1884. godine izabran je za dopisnog člana Srpskog učenog društva, a 1892. i za počasnog člana Srpske kraljevske akademije.
Javnost Beograda imala je priliku da se upozna sa njegovim slikarstvom na Prvoj jugoslovenskog umetničkoj izložbi 1904. godine. Od 1903. postaje profesor slikanja na Akademiji likovnih umetnosti u Pragu gde počinje da živi i gde razrađuje prepoznatljivi poentilistički stil slikanja, sa kratkim, isprekidanim potezima četke i sitnim ili krupnijim tačkastim mrljama.
Krajem 1921. godine doživljava loše kritike svoje samostalne izložbe u Pragu, a neizvesno rešavanje molbe za povratak u domovinu kod nadležnih u Ministarstvu prosvete Kraljevine SHS ga ozbiljno demoralisališe. Iznenada umire u Pragu 23. aprila 1922.
M. Dimitrijević
objavljeno: 17/04/2014
.jpg)
