Izvor: Blic, 19.Feb.2017, 20:36   (ažurirano 02.Apr.2020.)

BDP danas slavi jubilej: Sedam decenija drskog i odvažnog teatra

Beogradsko dramsko pozorište obeležiće danas 70 godina rada animiranom projekcijom “scena iz života teatra” na fasadi zgrade, izložbom fotografija i kostima i premijerom predstave “Pomorandže za zbogom”.

Narednog dana biće promovisana i monografija “Sedamdeset sezona na Crvenom krstu”. A kako je počelo?

Rešenjem ondašnjeg Narodnog odbora grada Beograda 1947. osnovano je Gradsko pozorište, preimenovano u Beogradsko dramsko 1949. Prva premijera bila >> Pročitaj celu vest na sajtu Blic << je “Mladost otaca” Borisa Gorbatova u režiji Petra S. Petrovića, izvedena 20. februara 1948. na sceni Narodnog pozorišta. Članovi novoosnovanog ansambla (29 glumaca) posle proba učestvovali su u zidanju novog zdanja da bi se godinu dana kasnije i uselili u zgradu na Crvenom krstu.

Nizali su se potom u istoriji ovog pozorišta periodi čudesnih uspona, i oni koji to nisu bili. Kad god bi politika stegla omču oko vrata umetnosti i ovog pozorišta nastajali su problemi, a kad god bi stega iole popustila, pozorišna se umetnost rascvetavala.

ZNALI ŠTA NEĆE

Tokom prve sezone izvedeno je 78 predstava koje je videlo skoro 50.000 gledalaca! Godine 1950, na čelo pozorišta dolazi Predrag Dinulović, a pesnik Dušan Matić beleži da je BDP “živo, aktuelno” i “odredište svakovečernjeg teatarskog hodočašća”. Režiraju Soja Jovanović, Minja Dedić, igraju se komadi Milera, Vilijamsa, Ozborna, ruše se tadašnje barijere i konvencije... “Nismo baš znali šta hoćemo, ali smo znali šta nećemo. Nismo hteli socrelizam, nismo hteli akademizam, nismo hteli naturalizam”, govorio je svojevremeno Dinulović.

Bilo je to zlatno doba, kako ga je Matić nazvao “drskog pozorišta” koje je igralo tadašnji svetski savremeni repertoar, a neke komade dobijalo samo desetak dana nakon njihovog izvođenja u Nemačkoj, Parizu, Njujorku. Tu je započeo i rad na predstavi “Čekajući Godoa” Semjuela Beketa, samo godinu dana posle pariske premijere. Ansambl su činili Rade i Olivera Marković, Ljiljana Krstić, Vlastimir - Đuza Stojiljković, Ksenija Jovanović, Olgica Stanisavljević, Predrag Laković, Bata Paskaljević, Deba Popović, Bosiljka Boci, Tamara Miletić...

ZABRANE I OSUDE

Kreativna atmosfera, “pozorišni rad koji je imao ukus jeresi, rad zajednice ljudi bliskih ideja i pobuda”, kako je zapisao Muharem Pervić, rezultirali su velikom popularnošću i naklonošću i publike i kritike. Ali, gledali su predstave i članovi Komiteta.

Anujev “Bal lopova” u režiji Soje Jovanović (1952) je zabranjen. Dve godine kasnije, na jednoj od poslednjih proba “odložen je” pomenuti Beketov “Godo” u režiji Pavla Ugrinova (ugledao je svetlo dana 1956. u ateljeu Miće Popovića i postao prva produkcija pozorišta u osnivanju, “Ateljea 212”). Predstava “Mačka na usijanom limenom krovu” (1956) takođe nailazi na oštru osudu, a i danas se pamti po visokom dometu i kuriozitetu da se tada prelepa Olivera Marković pojavila na sceni u kombinezonu.

Kako je zapisao Jovan Hristić, sa predstavom “Majka Hrabrost” B. Brehta (1957) jenjava zlatno doba BDP-a. Kreću pritisci... Narodni odbor grada Beograda spaja BDP i Beogradsku komediju (današnje Pozorište na Terazijama). Ovaj “neuspeli hibrid” potrajao je 16 godina, ansambl se osuo, zgrada je ruinirana...

UZLET

Sedamdesete i osamdesete godine donose novi uzlet. Predstave za pamćenje Paola Mađelija, Dejana Mijača, Vide Ognjenović, Slobodana Unkovskog, Mire Erceg, Mucija Draškića... U ansambl se vraćaju Đuza Stojiljković, Rade Marković, Sima Janićijević, pridružuju im se Gordana Kosanović, Lazar Ristovski... Najdugovečnija predstava ovog pozorišta “Harold i Mod” sa Tanjom Lukjanovom i Milanom Erakom u naslovnim ulogama premijerno je izvedena 1980. godine.

Mnoge predstave BDP-a iz tog perioda nose epitet kultne, a među njima i “Večeras improvizujemo” Pirandela (1983), “Sabirni centar” Dušana Kovačevića, Šeferov “Amadeus”, “Trinaest božjih tričarija” u Mađelijevoj režiji, Koprivičino “Dugo putovanje u Jevropu”...

DEVEDESETE

Na samom početku devedesetih umetnički čelnik pozorišta je Borka Pavićević, a nov kreativni uzlet obeležen je “Mačkom na usijanom limenom krovu” Ljiljane Todorović sa Žarkom Lauševićem, “Staklenom menažerijom” sa Merimom Isaković iste rediteljke, “Čekajući Godoa” Harisa Pašovića, predstavom “Ko se boji Virdžinije Vulf”... Na sceni ovog pozorišta igraju Miki Manojlović, Snežana Bogdanović, Slavko Štimac, Mira Karanović, Ljiljana Krstić, Rade Šerbedžija...

Od 1994. do 2000. promenilo se troje upravnika; Ljiljana Sedlar, Miloš Krečković, Goran Sultanović. Potom dolazi Nebojša Bradić, zatim Maša Mihajlović i sada Slobodan Ćustić.

Zgrada je renovirana 2003, a poslednjih godina na kartu više gledale su se predstave “Harold i Mod” sa Milenom Dravić, “Ćeif” Egona Savina, “Falsifikator” Gorana Markovića, “Trpele” Bobana Skerlića, zatim, “Ne igraj na Engleze”, “Let iznad kukavičjeg gnezda”, “Sviraj to ponovo, Sem”, “Kad su cvetale tikve”...

REČ GLUMCA

Zoran Đorđević, glumac Beogradskog dramskog pozorišta odigrao je više od sto uloga.

Prvu ulogu sam odigrao kao student druge godine Akademije u predstavi “Đido”, u režiji mog profesora Minje Dedića. Sećam se da sam noć pred prvu probu proveo besanu od uzbuđenja zbog prvog profesionalnog angažmana i susreta sa glumačkim veličinama - Čkaljom, Žikom Milenkovićem, Nikolom Milićem, Bajom Bačićem...

Kao student odigrao sam još nekoliko predstava na koje sam ponosan i zbog velikog broja izvođenja: ”Na leđima ježa” preko 300 puta, zatim “Ivkova slava” i “Zona Zamfirova” u kojoj sam igrao uz Milivoja Živanovića - njegova poslednja uloga - obe preko 300 izvođenja...

Vreme Paola Mađelija je obeležilo pozorište. Kako ispisati sve što smo radili, šta sve naučili... Pomenimo tek čudesnu predstavu “Večeras improvizujemo” Luiđija Pirandela u kojoj je briljirala Mira Stupica. A Kovačevićev “Sabirni centar”! Režija Muci Draškić. Igrao sam Srećka Ruzmarina. Što bi klinci rekli - ludilo.

Ili predstava “Karmen” Lazara Stojanovića (2001). Sami smo stvarali i tekst i predstavu. Može se reći da sam učestvovao u pisanju svoje uloge Ramba.

Beogradsko dramsko mi je bilo uvek poput žene i ljubavnice u isti mah, voleli smo se i izgarali, i kad smo ćutali, i kad smo pomišljali na prevaru, i kad smo tiho praštali, i kad smo se jedno za drugo grčevito borili... Smejali smo se i kad smo plakali.

Šta je ono što vezuje početke sa današnjim danom, i svih preko sto uloga?

Ono što me je davnih studentskih dana naučio profesor Minja Dedić. Početak rada na svakoj predstavi je praznik. A dodao bih - i svaki ima neponovljivost prvog poljupca.

Nastavak na Blic...