Izvor: Politika, 31.Jul.2015, 15:04 (ažurirano 02.Apr.2020.)
U popisu u BiH sporno 400.000 građana
Srbi i Bošnjaci se spore oko statusa stalnog stanovnika, što već dve godine koči objavljivanje podataka
Sarajevo – Konačni rezultati popisa stanovništva u BiH, sprovedenog u oktobru 2013. godine, još nisu objavljeni, a nema ni zvaničnih naznaka kada bi se to uopšte moglo dogoditi. Javnosti su do sada predočeni samo preliminarni rezultati o ukupnom broju stanovnika prema kojima je u BiH u vreme popisa, na koji se čekalo 22 godine i koji je koštao više od 20 >> Pročitaj celu vest na sajtu Politika << miliona evra, živelo 3.793.358 stanovnika. Prema popisu izvršenom 1991. godine BiH je imala 4.370.000 stanovnika.
Razlog zbog koga se tako dugo čeka na objavljivanje rezultata i koji je, prema mišljenju mnogih, čitav proces doveo u pitanje, jeste to što tri statističke institucije u BiH ne mogu da se dogovore oko jedinstvene metodologije obrade podataka koja bi odredila status rezidentnog ili stalnog stanovnika. Problem su, dakle, oni koji su popisani a koji žive, rade, ili se školuju van BiH, to jest koji više od 12 meseci borave izvan zemlje.
Stavovi koje u tom smislu zastupaju bošnjačka i srpska strana dijametralno su suprotni. Bošnjaci insistiraju da se status rezidentnosti izvodi isključivo na osnovu pitanja od jedan do sedam iz popisnice, što je, prema njihovom mišljenju, dovoljno za određivanje kategorije stalnog stanovnika. Srpska strana na to ne pristaje i traži da se u kriterijume za određivanje kategorije stalnog stanovnika „mora uvrstiti i pitanje 40 koje se odnosi na mesto rada i školovanja lica izvan BiH”.
Stavu Vlade RS, to jest Zavoda za statistiku RS, Bošnjaci se protive, vide ga „kao pritisak” i „nameru” da se broj rezidentnih stanovnika smanji, kako procenjuju za oko 400.000 i da se „tako BiH, po broju stalnih stanovnika, svede na nivo od pre pola veka”. Tvrde da bi uvrštavanje pitanja 40 „izbrisalo uglavnom Bošnjake” i da bi ih tako u konačnici bilo mnogo manje „nego što ih stvarno ima u BiH”.
Direktorka Zavoda za statistiku RS Radmila Čičković s tim se ne slaže i tvrdi da je nesuvisla priča o nekakvom brisanju Bošnjaka, Srba, ili Hrvata.
„To, naprosto, nije tačno. Ne radi se o brisanju Bošnjaka, Srba, ili Hrvata, radi se o jednom broju popisnica u kojima postoji nezakonitost, s obzirom na to da su ljudi odgovarali da im je mesto stanovanja u BiH, a da rade ili se školuju u nekoj sasvim drugoj zemlji, koja je daleko od BiH. Dakle, niko ne govori o broju ili procentu Srba, Bošnjaka, Hrvata ili nekih drugih, ali je očigledno da se radi o nelogičnosti, pa zbog toga ljudi s takvim odgovorom ne mogu biti tretirani kao stalni stanovnici”, navela je Čičkovićeva za „Politiku”.
Zavod za statistiku RS, naglašava ona, ne traži ništa više osim da se poštuju Zakon o popisu, međunarodne preporuke i popisna metodologija koja je „za nas, u ovom slučaju, Sveto pismo i koja je, što je važno naglasiti, donesena pre popisa”.
Safet Softić, delegat SDA u Domu naroda parlamenta BiH, problem vidi u različitom tumačenju Zakona o popisu u kome su „neke stvari ostale nedorečene” i one su „sada izvorište manipulacija za razne politike koje su uključene u ovu priču”.
„Međutim, ovo što traži Republika Srpska da se iz popisa brišu ljudi koji imaju prebivalište u BiH a studiraju na primer u Beču, nema uporište u zakonu”, kaže on i napominje da treba poštovati direktive iz Evrope jer bi „to bio izlaz iz trenutne situacije”.
Poslanik iz RS u parlamentu BiH Momčilo Novaković smatra da su sva pravila utvrđena pre popisa i da su u skladu sa evropskim pravilima, te da iz tih pravila proističe da neko ko je godinu dana odsutan iz BiH ne može biti popisan.
„Očito je da bošnjačka strana nastoji veštački da poveća broj stanovnika, iako joj je jasno da niko ko je duže od godinu dana izvan BiH ne može biti tretiran kao stalni stanovnik te zemlje. Insistiranje Bošnjaka je apsolutno suprotno zakonu i RS niti može niti treba da prihvati njihovo mišljenje. Oni, jednostavno, nemaju tih 400.000 ljudi, to je ’naduvavanje’ broja stanovnika”, rekao je za naš list Novaković.
Mišljenje demografa je da rezultati deceniju zakasnelog popisa u BiH, koji nisu važni samo za određivanje ukupnog broja stanovnika, već su i osnova za kreiranje ekonomskih i socijalnih politika, odnosno razvoja zemlje u celini, neće tako brzo biti objavljeni. Njihovo mišljenje podržavaju i analitičari, s tim što oni procenjuju da ima i namernog odugovlačenja, jer će ti rezultati u budućnosti predstavljati osnovu i za preraspodelu vlasti, zbog čega je političkim elitama važno „kojih” će biti više.
Ekonomista Miroslav Zdravković nedavno je u razgovoru sa „Politiku” naveo da se neobjavljivanjem podataka sa poslednjeg popisa „nameravaju da prikriju prave razmere etničkog čišćenja na određenim područjima u BiH”. On je naveo, između ostalog, da su „Srbi pred početak rata živeli na 70 odsto teritorije BiH”, a da je „podelom BiH legalizovano etničko čišćenje Srba sa područja od 10.000 kilometara kvadratnih, što je jednako površini Kosova i Metohije”. Prema podacima do kojih je Zdravković došao, „čista” naselja nalaze se na teritoriji 34 opštine u Federaciji BiH u kojima su pre rata živeli Srbi.
.jpg)
